Wie goed geld verdiend heeft, wil dat natuurlijk graag op een plezierige manier overdragen aan zijn/haar kinderen en kleinkinderen. Zonder dat het grootste deel verdwijnt in de zakken van de fiscus. Want belasting betalen is noodzakelijk, maar hiervoor geldt grosso modo hetzelfde als voor alcoholgebruik: doe het met mate. De vraag daarbij is wat beter, slimmer, voordeliger is: schenken of nalaten?
Voor de laatste manier is weinig meer nodig dan te overlijden. Maar is het verstandig daarop te wachten? En zadel je erfgenamen dan niet op met de nodige erfbelastingproblemen? Problemen die je kunt voorkomen, door al bij leven te schenken. Dan heb je het proces tenminste ook in eigen hand. De fiscus houdt zich overigens ook hier niet terzijde, want u krijgt ook bij schenken te maken met fiscale regels. Voordat u in dit fiscale woud de bomen niet meer ziet, even een paar grote lijnen.
Oplossing 1: schenken
Bij erven wordt erfbelasting geheven op basis van de waarde van de erfenis en de relatie tot de overledene. Bij schenken wordt schenkbelasting geheven over de waarde van de schenking. De tarieven en vrijstellingen kunnen variëren, afhankelijk van de situatie en de hoogte van het bedrag. Als het gaat om schenkingen, kunnen de belastingtarieven variëren afhankelijk van het moment waarop de schenking plaatsvindt. Er zijn bijvoorbeeld jaarlijkse vrijstellingen en lagere tarieven voor schenkingen aan kinderen, afhankelijk van hun leeftijd. Het kan dus voordeliger zijn om gespreid over meerdere jaren te schenken. Schenken kan voordeliger zijn als u er zeker van bent dat u het geld of de goederen kunt missen tijdens uw leven. Erfenissen komen pas aan de orde na overlijden, terwijl schenkingen direct effect hebben. Zowel bij erven als schenken kunnen notariskosten in rekening worden gebracht, afhankelijk van de complexiteit van de situatie. Het is belangrijk om rekening te houden met deze kosten bij het overwegen van de voordeligheid.
Paar concrete cijfers: Ouders mogen in 2023 € 6.035 schenken aan hun kind. Onder ‘kind’ wordt ook een pleeg- of een stiefkind verstaan. De jaarlijkse vrijstelling voor alle andere personen in 2023 is € 2.418. Het maakt bij die schenking niet uit of de schenker een grootouder is, een oom of een tante, broer of zus of helemaal geen familie. De ontvanger betaalt bij schenkingen tot de jaarlijkse vrijstelling geen schenkbelasting en hoeft geen aangifte te doen. Wel leuk te bedenken is dat door schenken in elk geval ook de toekomstige druk van de erfbelasting wordt verminderd.
Mogelijkheid 2: nalaten
De tarieven en vrijstellingen voor erfbelasting zijn duidelijk, maar het kan ingewikkelder worden als u onderdeel bent van een echtpaar. In de meeste gevallen blijft het vermogen bij overlijden van één van u, via een langstlevende regeling, eerst ter beschikking aan de langstlevende partner. Dit kan gevolgen hebben voor de omvang van het bedrag waarover de langstlevende (en eventueel de kinderen) erfbelasting moeten betalen.
Paar cijfers: als echtgenoot, geregistreerd of samenwonend partner bedraagt de vrijstelling
€ 723.526. Voor een kind, pleegkind of stiefkind is de vrijstelling € 22.918. Voor een kleinkind is de vrijstelling eveneens € 22.918. Voor een achterkleinkind € 2.418. Datzelfde bedrag geldt voor een andere erfgenaam, bijvoorbeeld een broer of zus. U betaalt dus pas erfbelasting als de waarde van uw erfenis hoger is dan uw vrijstelling! Wat dan betaald moet worden is afhankelijk van de waarde van de erfenis en de relatie met de overledene. Deze tarieven zijn te vinden op de website van de belastingdienst.
Mogelijkheid 3: familiefonds
Doet u het in uw werkzame leven financieel erg goed, en wilt u het familievermogen op een fiscaal vriendelijke wijze doorgeven aan uw (klein)kinderen? Dan is het wellicht een idee een familiefonds op te richten. De essentie daarvan is dat het familievermogen bij elkaar blijft door het economische belang af te splitsen van het juridische eigendom en het beheer van dat vermogen. Hiermee kunt u het economische belang op een fiscaal vriendelijke manier overdragen aan de volgende generatie zonder dat deze het eigendom en het beheer daarvan krijgen. Bij het oprichten ervan komt overigens wel het een en ander kijken. Daarmee is een familiefonds met name geschikt voor het overdragen van grotere vermogens.
Voor welke oplossing u ook kiest (schenken, nalaten of oprichten van een familiefonds): laat u adviseren door een fiscaal adviseur of een estate planner om te bepalen wat de voor u meest voordelige oplossing is, aangezien ieders situatie anders is.